صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک نهادی مالی است که با تجمیع سرمایه‌ هرچند اندک افراد سبدی از دارایی‌های مالی تشکیل می‌دهند و شاخص یا روند بازار را دنبال کرده و سرمایه‌گذاران را منتفع می‌کنند. این صندوق‌ها دارای هزینه معاملات کمتر، پیچیدگی و ریسک کمتر نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار هستند از این رو سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌تواند یکی از منطقی‌ترین گزینه‌ها در کنار سایر گزینه‌های موجود باشد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در واقع پرتفویی از چندین دارایی مالی تشکیل می‌دهند که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا علاوه بر مشارکت در بازار سرمایه و کسب سود از این بازار بتوانند با داشتن مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر دارایی‌های مختلف ریسک را در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود تعدیل کنند. افراد با خرید واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در چندین دارایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس نیز سازوکاری مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارد ولی می‌توان واحدهای آن‌ها را مانند سهام شرکتها معامله کرد. برخی از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله می‌توانند دنباله‌روی یک بازار، یک صنعت یا کالای خاص باشند. برای مثال یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا با تحرکات قیمت طلا در بازار نوسان می‌کند. روند یک صندوق سرمایه‌گذاری اوراق با قیمت بازار اوراق موجود در آن حرکت می‌کند و یک صندوق قابل معامله سهام روندی همچون بازار سهام دارد.

حال اگر ما به دنبال فعالیت در بازار سهام البته بدون متحمل شدن ریسک زیاد، هزینه معاملات فراوان و پیچیدگی‌های مختلف آن باشیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله می‌تواند بهترین انتخاب ما باشد. این صندوق‌ها در واقع محصولی با هزینه، ریسک و پیچیدگی کمتر نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام و دارای مزایای آن می‌توانند باشد.

اگر زمانی ما متوجه شویم که شرکتی دارای پتانسیل رشد در آینده است سهام آن شرکت را خریداری می‌نماییم. این بررسی و یافتن شرکت‌های با پتانسیل رشد در بین حدود ۶۰۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ممکن است کمی زمان‌بر باشد و البته هیچ تضمینی هم برای رشد آتی آن‌ها وجود نخواهد داشت.

بنابراین ما همواره باید به سوالاتی از جمله: «چه سهمی را بخرم؟»، «حجم خرید برای هر سهم چقدر باشد؟»، «کارمزد و هزینه آن‌ها چقدر خواهد شد؟» و «آیا با خرید تصادفی سهام ریسک زیادی را متحمل خواهم شد؟» پاسخ دهیم.

سبد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله از سهام شرکت‌های مختلف تشکیل شده‌اند و این کار توسط افراد مجرب و متخصص تحت عنوان مدیریت سرمایه‌گذاری صندوق انجام گرفته است لذا نیازی وجود ندارد که ما دائماً پیگیر روند قیمت سهام شرکت‌های مذکور در بازار باشیم. وجود سهام مختلف از صنایع مختلف در پرتفوی سبب می‌شود با نوسان قیمت‌ها در بازار در حالی که ممکن است در یک صنعت روند کاهشی وجود داشته باشد در صنعت دیگر روند افزایشی باشد و ریسک کل سرمایه‌گذاری با تنوع سهام در صندوق خنثی شود. در حقیقت ما با یک معامله می‌توانیم در بخش گسترده‌ای از بازار سهام حضور داشته باشیم.

صندوق‌های شاخصی، نهادهای مالی‌ای هستند که دنبال‌کننده یکی از شاخص‌های بازار سرمایه هستند. در این نوع از صندوق‌ها مدیر سرمایه‌گذاری صندوق در تلاش برای ایجاد ترکیب خاصی از سهام برای پیروی از یک شاخص خاص است. علت ایجاد این صندوق‌ها برای آسان ساختن سبد سرمایه‌گذاری است. به جای خرید سبدی از سهام ما می‌توانیم یک دارایی که مانند شاخص بازار عمل می‌کند را بخریم.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی که در حال حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار تهران در حال فعالیت هستند: